De kunst van het niet druk te hebben

De kunst van het niet druk te hebben

Ik roep op tot een sociaal experiment. Als je een bekende tegenkomt – en dat mag familie, vriend, kennis, collega of onderbuur zijn – stel hen dan de simpele vraag “Hoe gaat het?”. Houd ondertussen in je achterzak je mobieltje of een notitieboekje klaar om het overkoepelende antwoord te noteren. Tel aan het einde van de dag eens op hoe vaak het antwoord druk of zelfs een ondertussen standaardformulering druk druk druk klinkt?

FEAR (of missing out)

De wereld staat versteld dat er in onze generatie van twintigers en dertigers steeds meer burnouts, depressies, “dipjes” en andere zwartgallige termen opduiken. Maar tegelijkertijd leeft er een strenge sfeer dat als je als jonge werkkracht niet het gevoel hebt dat je aan de stress van het werk of zelfs het leven te onder gaat, je niet genoeg je best doet en dus gerust nog wat meer hooi op je vork kan nemen. Dus zoek je meer werk, meer hobby’s, meer bezigheden, meer projecten. Zeg je almaar meer “ja” op alle vragen of je iets voor iemand wil en kan betekenen. Stem je toe met alle, zowel leuke als minder leuke voorstellen, vanwege een Fear Of Missing Out, een angstgevoel om ook maar iets fijns te missen, of net dat iemand denkt dat je lui bent of voor hen geen tijd maakt. Alles voor de ander doen en overal goed in zijn, ten koste van jezelf.

Vakantie! Eindelijk rustig verderwerken!

“Ik neem mijn computer mee naar huis dit weekend, dan kan ik ongestoord voortwerken.” “Ik ben vandaag met te veel andere projecten bezig geweest, dus ik blijf nog wat langer zitten wanneer de telefoon afstaat.” Elke job en elke functie komt wel eens met overwerk in aanraking. Maar wat als overuren een verwachting worden? Werken tot 17u, dat betekent standaard tot 18u aan je bureau zitten, toch? Anders zouden mensen kunnen denken dat je het niet druk druk druk hebt! En dat willen we vermijden, toch? Je mag geen nine-to-fivementaliteit hebben, toch?

Wel, als je werk dat toelaat, wat is daar dan mis mee?!

“Kom ik tijdens de middagpauze even langs jouw bureau zodat we dit kunnen bespreken?”, mailt een collega me. “Euh, neen”, denk ik kordaat, “want middagpauze is middagpauze.” Maar ik antwoord het uiteraard met iets meer tact. Ook ik heb me jarenlang stress laten aanpraten door mijn job(s). Durfde geen nee zeggen op vragen als deze. Alles wat ik begon, moest diezelfde dag nog af zijn, “morgen verder doen” paste niet in mijn boekje. Alles wat ik deed, moest ook perfect zijn. Elk puntje van opbouwende feedback werd dan ook als een slag in het gezicht ervaren, want “ik had iets niet goed genoeg gedaan”. Meer stress. Harder werken. Meer uren kloppen. Betere resultaten behalen op minder tijd. Maar waarom laten we ons een zulke stress aanpraten? Wat is er mis mee om je werk correct uit te voeren zonder je daar nodeloos druk in te maken?

Sinds ik terug aan het werk ben na mijn duistere periode, houd ik mezelf daar nauwlettend bij in de gaten. Een middagpauze wordt niet aan het bureau doorgebracht maar in het bedrijfsrestaurant of – als het weer het toelaat – buiten. Een project dat om half 5 wordt opgeworpen? Daar zou ik vroeger meteen aan begonnen zijn om aan te tonen “dat overuren me niet afschrikken”, om vaak pas tegen het einde van de dag erna feedback te krijgen. Met andere woorden: dat project kan ik perfect de dag erna pas aanvangen. En in het begin kijken mensen dan even raar wanneer je vraagt “tegen wanneer moet dit af zijn”, want in hun hoofd wilden ze dat meteen hebben. Maar na die eerste blik van verbazing zeggen ze dan toch “ach, vroeger dan morgenmiddag kan ik er zelf toch niet mee aan de slag, dus als je dit in de voormiddag klaar krijgt?”

“Met die mentaliteit ga je er niet geraken” hoor ik ambitieuze mensen denken. Zelfs zeggen, soms. Maar “er”, waar is dat dan? Waar ga ik niet geraken? Hogerop? Moet ik dat dan? Is dat verplicht?

Het valt dan ook op dat deze reactie steeds voortkomt uit een soort ambitieuze jaloezie. Iemand die wil opklimmen en zich daarom “uit de naad” werkt voor zijn bedrijf, steeds gehaast overkomt in elke actie (zelfs manier van wandelen), standaard dubbel het aantal uren klopt dan voorgeschreven in de arbeidsovereenkomst en die zich daarom mateloos ergert aan al wie perfect het werk klaar krijgt zonder het druk druk druk te hebben. En voor ik hier iemand mee tegen de schenen schop: dit plaatje beschrijft ook mezelf in een vroegere stressvolle, ambitieuze periode. Maar nu ik mij daartegen afzet?

Geraken mijn opdrachten af, haast altijd zonder overwerk. Mooi op tijd volgens de gewenste deadlines. Perfect in orde, want dat blijkt uit de positieve feedback. En stap ik ‘s avonds met minder stress op mijn fiets om nog een avond te kunnen invullen zoals ik dat wil. Spelen met de doggo, gaan joggen of klimmen, met vrienden afspreken, onnozel doen met de camera of het schrijven van deze tekst, bijvoorbeeld.

Geduld

Om af te sluiten nog even dit. Enkele jaren geleden lag een tv-reclame van Marcassou aan de basis van wat lichte ophef. Een Waalse boer veroorzaakte een file door zijn tractor in het midden van de baan te parkeren wanneer zijn vrienden hem riepen voor een biertje en een schijfje worst. “À l’aise”, reageerde hij op het gehaaste en geprikkelde getoeter. En dat zullen ook de makers van het spotje gedacht hebben wanneer mensen er plots een Vlaams/Waalse kwestie van maakten en op hun achterste poten gingen staan.

Maar als je perfect weet waar je tractor te parkeren? Dan is er niets mis mee om af en toe een pauze in te lassen. Om tijd te maken voor een biertje en een schijfje worst. En voor wie zich daar druk druk druk in wil maken, één gouden raad:

à l’aise!